Choroba Addisona u psa nazywana inaczej niedoczynnością kory nadnerczy. Ale co to właściwie jest za choroba?
Choroba Addisona, to stan, w którym nadnercza nie są w stanie produkować hormonów: kortyzolu i androgenów. Kortyzol wpływa na metabolizm, jest odpowiedzią na sytuację stresową, chorobę i podwyższający się poziom cukru.
Aldosteron zaś reguluje ciśnienie i objętość krwi. Bez tych hormonów organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Niezdiagnozowana i nieleczona choroba Addisona stopniowo wyniszcza organizm, prowadząc ostatecznie do przełomu nadnerczowego, co zagraża bezpośrednio życiu pacjenta.
Naukowcy w ostatnich latach dowiedli, że choroba Addisona jest chorobą genetyczną. Nie jest jednak poznany jeszcze mechanizm samego dziedziczenia. Cytując literaturę weterynaryjną, Kliniczna endokrynologia u psów i kotów:
“(…) Wykryto również predylekcję rodzinną do występowania tego zaburzenia. Jednak mimo istnienia predyspozycji rasowych i stwierdzenia niedoczynności kory nadnerczy w konkretnych liniach hodowlanych, sposób dziedziczenia tej choroby u większości ras psów pozostaje nieznany. Badania genetyczne przeprowadzone u portugalskich psów wodnych, pudli średnich i retrieverów z Nowej Szkocji wykazały, że jest to choroba dziedziczna, podlegająca regulacji pojedynczego autosomalnego recesywnego locus.”
Wyróżniamy trzy odmiany choroby Addisona:
- pierwotną
- atypową
- wtórną
Choroba Addisona – objawy
Nazywana wielkim mistyfikatorem, choroba Addisona jest trudna do zdiagnozowania. Objawy są niejednoznaczne i mogą sugerować szereg innych schorzeń. Mówi się, że niedoczynność kory nadnerczy jest bardzo rzadką chorobą. Czy aby na pewno? Może przez niejednoznaczność objawów jest jedną z najbardziej niezdiagnozowanych chorób?
Choroba Addisona to niedoczynność kory nadnerczy. Nadnercza produkują hormony niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. W czasie choroby, nadnercza nie są w stanie produkować mineralokortykosteroidów i glikokortykosteroidów. Niedobór tych hormonów zagraża życiu pacjenta, dlatego powinny zaniepokoić takie niepokojące objawy jak:
- utrata wagi
- brak apetytu
- rozchwiany stosunek sód-potas
- letarg, szybkie męczenie się
- często polidypsja/poliuria
- bradykardia
- hipoglikemia, która czasem objawia się napadami drgawek
- wymioty
- krwawe wymioty
- biegunka
- odwodnienie
- melena
- hipotermia
- hiperkaliemia
- hiponatremia
- niedokrwistość (nieregeneratywna)
- hiperkalcemia
- dreszcze
- niedociśnienie
Podejrzewam u psa chorobę – co robić?
Jeżeli niepokoi Cię stan zdrowia Twojego pupila, koniecznie powiadom o tym swojego lekarza wet. Poproś o wykonanie testu stymulacji ACTH, który wskaże, czy jest to choroba Addisona. Test wg dr Marka E. Petersona, nie powinien być wykonywano na czczo, jednak inne amerykańskie źródła, takie jak ASAP Laboratory i portal VetInfo, mówią o konieczności wykonania testu rano, na czczo.
Koniecznie omów to ze swoim lekarzem. Pamiętaj, że gdy Twój psiak bierze leki steroidowe, należy to zgłosić lekarzowi – test stymulacji ACTH nie wyjdzie wówczas wiarygodnie. Glikokortykosteroidem, który nie wpłynie na wynik testu jest deksametazon. Niezwykle ważne jest, aby lekarz oznaczył nie tylko poziom kortyzolu ale również hormonu adrenokortykotropowego.
Przebieg testu stymulacji ACTH
Lekarz najpierw pobierze Twojemu psiakowi krew, następnie poda zastrzyk, najprawdopodobniej z trylostanu, następnie po godzinie pobierze krew raz jeszcze.
Padła diagnoza – co teraz?
Przede wszystkim głowa do góry – znasz diagnozę, a choroba Addisona jest chorobą do ustabilizowania farmakologicznego, dlatego teraz będzie już tylko lepiej.
Przełom nadnerczowy
Jest to krytyczny stan pacjenta, który prowadzi do śmierci. Należy wówczas natychmiast ratować pacjenta. W celu zapewnienia perfuzji i leczenia hipowolemii konieczna jest płynoterapia. Właściwe do tego celu są krystaloidy, takie jak 0.9% NaCl (preferowany) lub LRS. Płynoterapię stosuje się by ustabilizować stan układu krążenia pacjenta (1). To pozwoli również na obniżenie bardzo wysokiego poziomu potasu we krwi.
Co ważne na początku terapii farmakologicznej należy stosować glikokortykosteroidy (początkowa dawka (0,1-0,4mg/kg). Poproś swojego lekarza o podanie wówczas deksametazonu, dlatego że nie wpłynie on na późniejszy wynik testu stymulacji ACTH.
Choroba Addisona – jak będzie wyglądało życie Twojego psa?
Jeżeli w chorobie Addisona nadnercza nie są w stanie produkować glikokortykosteroidów i mineralokortykosteroidów, trzeba będzie je uzupełniać farmakologiczne syntetycznymi analogami hormonów. Twój piesek będzie musiał codziennie przyjmować glikokortykosteroidy (najlepiej rano, dlatego że zdrowe nadnercza wypuszczają do organizmu glikokortykosteroidy tylko raz w ciągu dnia – rano) i mineralokortykosteroidy co ok. miesiąc.
Rozpoczęcie terapii farmakologicznej. O czym pamiętać?
Niezwykle ważne jest, aby pierwsze badania krwi (stosunek sód-potas), wykonać ok. 12 dni po rozpoczęciu terapii. Pokaże to Twojemu lekarzowi, czy dobrana dawka leków jest prawidłowa dla utrzymania równowagi sód-potas. Jeżeli badania krwi wykażą rozchwianie tych elektrolitów, lekarz ustawi inne proporcje dawek leków. Jeżeli uda się Wam ustawić prawidłową porcję leków, badania krwi, przez pierwszy okres, należy wykonywać do miesiąc, a jeżeli stan zdrowia Twojego psiaka jest dobry, to nawet co cztery/pięć miesięcy.
Musisz się przygotować, że początki terapii farmakologicznej mogą być trudne dla Twojego pupila, którego organizm musi się przyzwyczaić do leków steroidowych. Może wystąpić większa ospałość, brak zainteresowania otaczającym światem, wzrost apetytu, wzmożone pragnienie i wielomocz. Taki stan nie będzie jednak trwał długo – Twój czworonożny przyjaciel szybko się przyzwyczai do leków, a ich działanie odnowi jego wyniszczony chorobą organizm i niebawem znów będzie tryskał energią. Pamiętaj jednak, żeby unikać sytuacji stresowych. Stres – ten zły jak i ten dobry, wymaga uzupełnienia glikokortykosteroidów!
Choroba Addispona – chcesz wiedzieć więcej?
Jeżeli Twój pies choruję na chorobę Addisona, bądź jesteś w trakcie diagnozowania albo chcesz dowiedzieć się trochę więcej na temat tej choroby, zapraszam serdecznie do odwiedzenia bloga o dwóch przyrodnich braciach: Białych Owczarkach Szwajcarskich, Cedrosie i Kesie, którzy chorują na niedoczynność kory nadnerczy.
Opisujemy tam nasze codziennie zmaganie się z leczeniem i chorobami współistniejącymi. Dzielimy się tam również radościami wspólnych chwil, kiedy nie myślimy o chorobie.
Zapraszam również na grupę “Choroba Addisona u psów”, na której możecie znaleźć więcej fachowych informacji bazujących na literaturze weterynaryjnej i nowinkach ze świata nauki.
Link do bloga “Cedros i Kes – BOS’y chore na Addisona”
Link do grupy “Choroba Addisona u psów”
BIBLIOGRAFIA:
1. Endokrynologia Małych Zwierząt dla Praktykujących Lekarzy Weterynarii, Panciera D. L., Carr A. P.,
wyd. Sima WLW, Warszawa, 2007
2. What’s the Best Protocol for ACTH Stimulation Testing in Dogs and Cats?, Peterson M.E.,
3. Canine ACTH Stimulation Test, ASAP laboratory,
5. Kliniczna endokrynologia u psów i kotów, Rijnberk A., Koistra S.H., wyd. Galaktyka, Łódź, 2010
